Kurşunlu oyuncaklar piyasadan çekiliyor

Mattel Oyuncakçılık Ticaret Limited Şirketi, Barbie markası altında satılmakta olan 7 evcil hayvan ve mobilya oyun seti aksesuarlarında bulunan küçük parçaların izin verilen düzeyin üzerinde kurşun içerdiği gerekçesiyle gönüllü piyasadan toplatılacağını ve değiştirileceğini duyurdu.

Mattel Oyuncakçılık'tan yapılan yazılı açıklamada, söz konusu toplamanın, şirketin Çin'deki taşeron üreticiler tarafından üretilen oyuncaklarıyla ilgili olarak süregelen araştırması sonucunda, Mattel Inc.'in dünya çapında gerçekleştirdiği ürün toplanmasına paralel olarak yapıldığı belirtilerek, Mattel Inc.'in taşeron üreticilerden elde ettiği ürünler de dahil olmak üzere oyuncaklarının büyük çoğunluğu için test programını tamamladığı bildirildi.

Açıklamada, ihtiyari toplamanın sebebinin, taşeron üretici kaynaklı oyuncaklarla ilgili olarak Mattel Inc.'in gerçekleştirdiği etraflı araştırmalar olduğu kaydedilerek, Mattel Inc.'in, üretim aşamalarında oyuncakları test etmek amacıyla dünya çapında güçlendirilmiş, üç noktalı kontrol sistemi kurduğu ifade edildi.

Mattel Inc. Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Robert A. Eckert, yaptığı değerlendirmede, şunları kaydetti:

''Ağustos ayında ürünlerimizin kapsamlı testlerden geçirilmesi, satıcılarımızın dikkatli araştırmaları ve güçlendirilmiş üç noktalı kontrol sistemi ile oyuncaklarımızın güvenlik ve kalitesinden emin olma konusuna odaklanacağımıza söz vermiştik. Süregelen araştırmalarımız sonucunda bir takım ek hasarlı ürünlerle karşılaşmış bulunmaktayız. Dolayısıyla bir çok taşeron üreticinin Mattel oyuncaklarını üretmeleri engellenmiştir. Durumdan etkilenen herkesten özür diler, oyuncaklarımızı kalitesi ve güvenliği konusuna önem vermeye devam edeceğimize söz veririz.''


İnsan Sağlığını düşünerek sanayide atılmış en büyük ve kararlı adım olan ve benim sektörümü de ilgilendiren (Elektronik Üretim) RoHS ve WEEE direktidlerinin ne olduğunu silerle paylaşmak istedim.

RoHS Compliance and RoHS Directive

RoHS (Zararlı Madde Kullanımının Sınırlandırılması) direktifi , kurşun ve elektrikli ve elektronik ekipmanlarda kullanılan potansiyel zararlı diğer maddelerin kullanımının kısıtlamasını içermektedir. 2002/95/EC olarak bilinen direktif, 1 Temmuz 2006’dan itibaren Avrupa’nın genelinde yürürlüğe girecektir. Direktifin amacı elektrikli ve elektronik ekipmanlarda (EEE) altı maddenin kullanımını kısıtlamak, böylece insan ve çevre sağlığının korunmasına katkıda bulunmaktır.

WEEE direktifi, karşılanması fakat aşılmaması gereken en düşük geri dönüşüm seviyesini belirlerken, RoHS hangi maddelerin kısıtlanması gerektiği ve izin verilen madde seviyeleri konusunda sınırları kesin olarak belirtmiştir.

RoHS bir Avrupa Birliği direktifi olduğu halde, Avrupa dışındaki EEE üreticileri, eğer ürettikleri teçhizat eninde sonunda Avrupa’da kullanım için Avrupa Birliği üyesi bir ülkeye ihraç edilirse, bu mevzuata uymak zorundadırlar. Direktifin tanımının Avrupa Birliği üyesi ülkeler arasında farklılık göstermemesi gerekmektedir. Bunun sebebi RoHS sertifikası alan şirketlerin, bu ekonomik saha boyunca dağıtım yapabilmesine olanak sağlamaktır.

RoHS direktifine uygunluk için gerektiği üzere, ilk adım olarak (ve onaydan önce), tüm üreticiler kayıt yaptırmalıdır. 23 Kasım 2005’ten itibaren, üreticinin Almanya’da gerekli yasal kayıtlarını tamamlamaması durumunda, üreticinin Almanya’da belirli elektrikli ve elektronik ürünlerini satması yasaklanacaktır.

RoHS direktifi, aşağıdaki ürünler için geçerlidir:

• Ev cihazları
• Bilgi teknolojisi ve telekomünikasyon teçhizatı
• Tüketici elektroniği
• Aydınlatma montajı
• Elektrikli aletler
• Oyuncaklar
• Spor ve boş zaman teçhizatı
• Otomatik satış makineleri
• Filaman lambalar

RoHS Programı Tarafından Yasaklanmış Maddeler:

• Kurşun (Pb)
• Civa (Hg)
• Kadmiyum (Cd)
• Hexavalent krom (VI) (Cr (VI)
• Certain brominated flame retardants (BFR's)
• Polybrominated biphenyls (PBB's)
• Polybrominated diphenyl ethers (PBDE's)

WEEE Nedir ve Neden Gerek Duyuldu:

İnsan ve çevre arasındaki etkileşimin vazgeçilmez nitelikte oluşu, çevre kavramının günümüzde kazandığı boyutlar, çevrenin ulusal düzeyde olduğu kadar uluslararası düzeyde de yeni yaklaşımlarla ele alınması gereğini ortaya çıkarmıştır.

Çevrenin korunması ve geliştirilmesi konusunda geliştirilen çabaların amacı, insanların daha sağlıklı ve güvenli bir çevrede yaşamasıdır. Çünkü çevreye zarar veren de, çevreyi koruyan ve geliştiren de insandır. Çağdaş çevre bilinci, sağlıklı bir çevrede yaşamayı insanların temel haklarından biri olarak kabul etmektedir. Çevre eğitimi, tüm dünyanın gündeminde olan çevre sorunlarının ortaya çıkardığı bireysel ve toplumsal bir ihtiyaç haline gelmiştir.

Bu zamana kadar, dünya ülkelerinde çevreyi koruma amaçlı birçok proje geliştirilmiş; fakat çevre sorunları genel olarak ele alınmadığından tam bir çözüme erişilememiştir. Dünyanın herhangi bir bölgesinde meydana gelen çevre sorunlarının tüm dünyayı da aynı derecede etkilediği dikkate alındığında, çevrenin korunması ile ilgili çalışmaların uluslararası komisyonlarda görüşülmesi kaçınılmaz olmuştur.

Doğada çok zor yok olan kağıt, cam, plastik malzeme vb. atıkların geri dönüşümünün yapılmasından sonra, gelişen teknolojiyle artan elektrik ve elektronik malzemelerin de doğada çok daha zor yok olmasından dolayı bu malzemelerin de geri dönüşümünün yapılması ve daha geniş önlemlerin alınması gerekliliğini doğurmuştur.

Bu konuda yasal olarak çalışma yapan ilk komisyon olan Avrupa Birliği tarafından, WEEE (Waste of Electronic and Electrical Equipment- Atik Elektrikve Elektronik Ekipman) ve RoHS (Restriction of Hazardous Substances-Belirli Tehlikeli Maddelerin Kullanımına İlişkin Yasak) adında iki proje oluşturulmuştur.

RoHS direktifinin amacı, üretim sürecinde belirli tehlikeli maddelerin kullanımının kısıtlanmasını sağlayarak elektrik ve elektronik ürünlerin atıklarının çevresel etkisini azaltmak ve aynı zamanda WEEE direktifini tamamlayarak insan sağlığı ve çevrenin korunmasını sağlayacak şekilde bu ürünlerin geri kazanımını ve bertarafını sağlamaktır.

Bu bağlamda, AB Komisyonu ,Üye Ülkelerin, 1 Temmuz 2006'dan itibaren pazara sunulan elektrik ve elektronik aletlerin kurşun, civa, kadmiyum, heksavalent krom, çok bromlu bifenil (PBB) veya çok bromlu difenil eteri (PBDE) içermemesini sağlaması, bununla ilgili hazırlanan RoHS Direktifinin kabulünden önce toplum mevzuatı göz önünde bulundurularak kabul edilen elektrik ve elektronik aletlerde bu maddelerin kullanımını sınırlayan veya yasaklayan ulusal tedbirler 1 Temmuz 2006'ya kadar korunması yönünde karar almıştır.. Bu amacın gerçekleşmesi için RoHS Direktifleri kabul edilmiştir.

WEEE ise, elektrik elektronik ekipmanların atıklarını azaltmayı, geri kazanım, tekrar kullanma, tekrar işleme proseslerinin kullanılmasını sağlamayı ve bu metotları artırarak, bu atıkların çevresel etkilerini azaltmayı amaçlamaktadır.

Direktif, toprak doldurma sahalarına giden elektrik ve elektronik atıklarını en aza indirgeyerek çevre ve insan sağlığı sorunlarını azaltmayı hedeflemektedir.

Elektrikli ve Elektronik Ekipman Atıklarından toprak doldurma alanlarına atılan malzemelerin çoğu, buzdolapları, çamaşır makineleri, bilgisayarlar, bilgisayarla ilgili eşyalar ve fotokopi makineleri gibi ,beyaz eşya diye tabir edilen malzemelerden oluşmaktadır. Bu maddeler sadece mikroorganizmalarca çürütülmenin yanı sıra organik kirleticiler ve ağır metaller gibi zehirli atıklar da içermektedir.

AB verilerine göre hali hazırda Elektrikli ve Elektronik Ekipman Atıklarının tüm atıkların %4'ünü, ya da yıllık 6.5 milyon tonunu kapsadığı tahmin edilmektedir.

Bu gerekçelerle, Avrupa Parlamentosu, 14 Kasım 1996 tarihli kararında AB Komisyonundan, elektrikli ve elektronik atıkların da dahil olduğu Öncelikli Atıkların Bertaraf edilmesi üzerine Yönetmelikler, için taslak sunmasını ve taslakların üreticinin sorumluluğu ilkesine dayandırılmasını istemiştir. Avrupa Parlamentosu aynı kararda Konsey ve Komisyondan atık miktarının azaltılması için teklifler sunmasını da istemiştir.

Topluluğun çevre politikasının hedefi çevre kalitesini koruyup muhafaza etmek ve geliştirmenin yanı sıra, insan sağlığını korumak ve doğal kaynakları akılcı ve ihtiyatlı bir şekilde kullanmaktır. Bu politika, koruyucu tedbirler almaya yöneliktir. İhtiyati ilkeler ile çevresel hasarların, kaynağında giderilmesini, önlenmesini, çevreyi kirletenin neden olduğu hasarın bedelini ödemesine dayanmaktadır.

Avrupa Parlemantosu; Üye ülkelerin, bahsedilen elektrikli ve elektronik ürünlerin tasarımını ve üretimini, Elektrikli ve Elektronik Ekipman Atıklarının, parçalarının ve malzemelerinin parçalanarak yeniden kullanımını, geri dönüşüm ve geri kazanım yoluyla desteklemesini, bunun yanı sıra Elektrikli ve Elektronik Ekipman Atıkların ayrıştırılmamış atıklar olarak bertaraf edilmesini minimuma indirebilmesi için ve Elektrikli ve Elektronik Ekipman Atıkların ayrı toplanması için gereken önlemleri almasını öngörmektedir. Ayrıca, diğer atıklardan ayrı toplanan Elektrikli ve Elektronik Ekipman Atıkların parçalarının geri kazanım, yeniden kullanım veya geri dönüşüm yoluyla değerlendirilmesine ve değerlendirilemeyen kısımlarının insan ve çevre sağlığı açısından uygun bir yöntemle bertaraf edilmesine ve Üye ülkelerde, yıllık kişi başına düşen ayrıştırılmış atık oranının, 31 Aralık 2006 tarihine kadar, en az 4 kg olmasına karar vermiştir.

Bu direktif kapsamında, elektrikli ve elektronik cihazların, kütlesel bazda %65-80 oranında geri kazanımı hedeflenmiştir.

Daha sonra Parlamentodan gelen talep doğrultusunda, Komisyon tarafından, uygulamaya konulmasına karar verilmiştir. Buna göre direktifin yürürlüğe girdiği tarihinden itibaren piyasaya sürülecek her bir ürünün ayrı toplanması, yeniden kazanılması veya bertaraf edilmesiyle ilgili her türlü maliyet üreticinin sorumluluğunda olacaktır. Üretici, bu sorumluluğunu tek başına ya da başka gruplarla birleşerek gerçekleştirebilecektir. Her üretici, piyasaya sürdüğü ürünün atığının yönetiminin kendisinin ( toplama, geri kazanım, geri dönüşüm, bertaraf) sorumluluğunda olduğunu garantileyecektir. Toplanamayacak atıklar için teminat verecek ve bu taahhüdünü, ürün üzerinde etiketleyerek belirtecektir.

Buna göre; her üreticinin nispi oranda katılacağı ortak bir mali tablo içinde üreticiler atık yönetiminin maliyetini karşılayacaktır. Toplu finansman tablosunda küçük ölçekli üreticiler, ithalatçılar ve sektöre yeni girenler dışlanmayacaktır. Geçici bir süre için üreticiler, yeni ürünün satış anında gönüllü olarak, müşterilerini toplama, işleme ve muhafaza masraflarından haberdar edebileceklerdir. Bu hükümden yararlanan üreticiler söz konusu masrafın, gerçekten yapılan harcamayı aşmamasına dikkat edecektir

27 Ocak 2003 tarihli WEEE direktifleri 13 Şubat 2003 tarihinde Avrupa Birliği tarafından OJ L37/24 ile yayımlanmıştır. Direktiflerin neticesinde Avrupa Birliğine göre elektrik ve elektronik ürünlerin üreticileri 13 Ağustos 2005 tarihinden sonra, geri dönüşümün finanse edilmesi, toplanması ve sistemin yeniden kullanılabilir hale gelmesinden sorumludur. Ayrıca, üreticiler ürünleri üzerinde EN 50419 da belirtilen işareti göstermek zorundadır.

Ürünler üzerine konacak ve EN 50419 da belirtilen işaret şu şekildedir.;

Direktif şartlarını sağlamayan üreticilere etkin ve caydırıcı cezalar verilecektir.

13 Ağustos 2005 tarihinden önce piyasaya sürülmüş elektrikli ve elektronik cihazların (tarihi atık) atıkları, yine üreticinin sorumluluğunda olacaktır. Üye ülkeler, alternatif olarak, ev aletleri hariç diğer cihazların kullanıcılarını da bu atıkların yönetiminden sorumlu tutabilecektir.